Ołtarz główny

TEKST: WALDEMAR KAPEĆ OP, FOT. PIOTR MACIUK

Ołtarz z 1794 r., w stylu klasycystycznym, architektoniczny, dwustronny, tworzy rodzaj parawanu pomiędzy prezbiterium a kaplicą Tyszkiewiczów. W części osiowej ołtarza znajduje się mensa i tabernakulum w kształcie rotundy z parą ryzalitów i kompozytowych kolumienek. Rotundę wieńczy kopuła z dwustronnym tondem przedstawiającym św. Stanisława, biskupa, patrona kościoła i św. Dominika. Po bokach kopuły znajdują się figurki: Melchizedeka, św. Jana Chrzciciela, Mojżesza i św. Cecylii.

Po bokach tabernakulum i mensy ustawiono ścianki z drzwiami. Boniowane ścianki zostały podzielone kompozytowymi pilastrami, zwieńczone belkowaniem z fryzem ozdobionym ażurową plecionką z cekinami i rozetkami w oczkach plecionki. Nad belkowaniem umieszczono arabeski z palmetą i krzyżem. Skrajne ściany ołtarza są również dekorowane boniowaniem. Wieńczą je pary cylindrycznych wazonów z kwiatonem i relikwiarzami w kształcie trumienki. W polu skrajnych ścian umieszczono obramowane lustra. Ponad nimi znajduje się dekoracja w formie baldachimu z kotarą i wazonu z girlandą kwiatów. Pod lustrami zostały ustawione stoliki z wygiętymi nogami.

Na antepedium ołtarza znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca wskrzeszenie Piotrawina przez św. Stanisława. Ramy rzeźby – to ornament składający się z gałązek palmowych i grzywaczy.

Na odwrotnej stronie ołtarza zachowały się malowidła przedstawiające: przywiezienie relikwii Krzyża św. do Lublina, oddanie relikwii Krzyża św. wcześniej skradzionych przez kupca gdańskiego Henryka, uzdrowienie Jana Pyzy, procesja z relikwiami podczas pożaru Lublina, uratowanie przed zatonięciem i próba dzielenia relikwii przez biskupa Andrzeja.

Pod głównym ołtarzem znajduje się krypta biskupa Andrzeja, zmarłego około 1432 lub 1434 r. Ołtarz główny został odnowiony w związku z konserwacją kaplicy Tyszkiewiczów.